C Vitamini (Askorbik Asit) Nedir?
C vitamini, vücutta üretilemeyen ve suda çözünebilen hayati bir vitamindir. Günlük olarak besinlerle alınması zorunludur. Güçlü bir antioksidan olarak vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur, bağışıklık sistemini destekler ve doku onarımında rol oynar. Ayrıca kollajen sentezi, yara iyileşmesi, demir emilimi ve bazı enzim aktivitelerinde temel görev üstlenir.
C Vitamini Eksikliği ve Belirtileri
Eksiklik durumunda “skorbüt” hastalığı gelişebilir. Başlıca belirtiler:
• Sürekli yorgunluk, halsizlik, güçsüzlük
• Diş eti kanamaları, diş kaybı, ağızda yaralar
• Ciltte kolay morarma, kuruluk, döküntü
• Yaraların geç iyileşmesi
• Bağışıklığın zayıflaması, sık hastalanma
• Eklem ve kas ağrıları
Ağır ve uzun süreli eksikliklerde kemik ve diş gelişimi bozulabilir, kansızlık ve ölümcül komplikasyonlar görülebilir.
Hangi Gıdalarda Bulunur?
C vitamini açısından zengin başlıca besinler:
• Turunçgiller (portakal, mandalina, greyfurt, limon)
• Kivi, çilek, kuşburnu
• Kırmızı ve yeşil biber, brokoli, brüksel lahanası
• Ispanak, lahana, domates, taze patates
C vitamini ısıya, ışığa ve havaya karşı duyarlıdır; çiğ ve taze tüketimle daha yüksek oranda alınır. Uzun depolama ve aşırı pişirme vitamini azaltır.
Günlük Alım ve Takviye
Vücut C vitamini depolayamaz; bu nedenle günlük besinlerle alınmalıdır.
• Kadınlar için önerilen günlük ihtiyaç: 75 mg
• Erkekler için önerilen günlük ihtiyaç: 90 mg
Eksiklik riski taşıyan kişilerde (sigara içenler, hamileler, kronik hastalar) doktor önerisiyle takviye kullanılabilir. Takviyeler tablet, kapsül veya toz formunda mevcuttur.
Emilim ve Beslenme İpuçları
C vitamini, demir gibi minerallerle birlikte alındığında emilim artar. Bu nedenle sebzelerle birlikte C vitamini içeren besinler tüketmek faydalıdır.
Riskli Gruplar
Gebeler, emziren anneler, yaşlılar, sigara içenler ve bazı kronik hastalığı olanlar eksiklik riski altındadır. Ayrıca yetersiz ve tek tip beslenen bireylerde de risk yüksektir.
(Not: Bu içerik yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır, tıbbi tanı veya tedavi önerisi içermez.)
Destekleyici Akademik Kaynaklar:
• http://journal.acibadem.edu.tr/en/pub/issue/71420/1004024
• https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1097638