Molibden Nedir?
Molibden, vücutta eser miktarda (iz mineral olarak) bulunan; hücresel enerji üretiminden toksinlerin atılmasına ve enzim aktivitelerine kadar pek çok hayati süreçte görev alan önemli bir mineraldir. Özellikle xantin oksidaz, aldehid oksidaz ve sülfit oksidaz gibi enzimlerin yapısında bulunur ve sülfür, azot ile demir metabolizmasının düzenlenmesine katkı sağlar.
Molibden Eksikliği ve Belirtileri
Molibden eksikliği insanlarda son derece nadirdir. Eksiklik varsa görülebilecek başlıca belirtiler:
• Kas güçsüzlüğü ve halsizlik
• Yorgunluk ve genel bitkinlik
• Kalp ritminde hızlanma
• Baş ağrısı ve bulantı
• Sinirlilik ve hafıza sorunları
• Sülfite karşı artmış hassasiyet ve bazı nörolojik rahatsızlıklar (ciddi eksikliklerde)
• Anemi ve eklem/büyüme sorunları
İleri düzey eksikliklerde mental fonksiyonlarda azalma, büyüme bozuklukları ve doğurganlık sorunları da gözlenebilir.
Hangi Gıdalarda Bulunur?
Molibden açısından zengin başlıca besinler:
• Baklagiller (fasulye, mercimek, bezelye)
• Tam tahıllar
• Organ etleri (özellikle karaciğer ve böbrek)
• Süt ve süt ürünleri
• Ceviz, badem ve diğer sert kabuklu yemişler
• Muz ve yapraklı yeşil sebzeler
• Patates
Organ etleri ve baklagiller bu mineral açısından en yoğun kaynaklardır. Bazı katı tahıl gevrekleri de önemli miktarda molibden içerir.
Günlük Alım ve Güvenli Sınırlar
• Yetişkinler için önerilen günlük miktar: 45 mcg
• Gebelik ve emzirme döneminde: 50 mcg
• Çocuk ve gençlerde yaşa göre: 17-43 mcg
• Güvenli üst sınır (UL): 2 mg (2,000 mcg)
Beslenmeyle aşırı molibden almak nadirdir; yüksek dozlar yalnızca hekim gözetiminde kullanılmalıdır.
Molibdenin Vücutta Depolanması ve Emilimi
Molibden, başta karaciğer, böbrek, kas ve kemik dokusu olmak üzere düşük miktarlarda depolanır. Yüksek alımda böbrekler yoluyla hızla atılır; gereksinim azaldığında depolar korunur. Bu mekanizma, vücudun molibdeni ekonomik şekilde kullanmasını sağlar.
Eksiklik Nasıl Telafi Edilir?
Çeşitli ve dengeli beslenen kişilerde, özellikle baklagil, tam tahıl ve et ürünleri tüketenlerde molibden eksikliği görülmez. Gerekirse hekim gözetiminde kısa süreli takviye kullanılabilir.
Fazla Molibden Alımının Etkileri
Yüksek doz molibden alımı; mide bulantısı, ishal, eklem ağrısı ve ürik asit artışı gibi yan etkilere yol açabilir. Uzun süre yüksek miktarda alınması nörolojik şikayetlere ve bakır eksikliğine neden olabilir. Takviye kullanımı mutlaka profesyonel gözetim gerektirir.
Sonuç
Molibden, enerji üretimi, detoksifikasyon ve hücresel metabolizma için gerekli bir iz mineraldir. Zengin ve çeşitli beslenmede eksikliği nadirdir. Gereksinimden fazla alınmamalı ve takviye gerekiyorsa bir uzmana danışılmalıdır.
(Not: Bu içerik yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır, tıbbi tanı veya tedavi önerisi içermez.)
Destekleyici Akademik Kaynaklar:
• https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/2156587211406732
• https://www.healthline.com/nutrition/molybdenum