B12 Vitamini Nedir?
B12 vitamini (kobalamin), suda çözünebilen ve vücutta DNA sentezi, kırmızı kan hücresi üretimi ve sinir sistemi fonksiyonları gibi temel süreçlerde rol oynayan bir vitamindir.
-
Vücut tarafından üretilemez, dışarıdan düzenli olarak alınmalıdır
-
Depolanması büyük oranda karaciğerde gerçekleşir
-
Çeşitli biyokimyasal formlarda bulunur
B12 Vitamini Eksikliği ve Belirtileri
Eksiklik, özellikle hayvansal gıdaları az tüketenler (vegan ve bazı vejetaryenler), yaşlılar ve emilim bozukluğu olan kişilerde görülebilir. Olası belirtiler:
• Yorgunluk, halsizlik
• Deri solgunluğu
• Dil ve ağızda yaralar
• Sinir sistemi ile ilgili sorunlar: ellerde/ayaklarda karıncalanma, denge kaybı, konsantrasyon güçlüğü, hafıza sorunları
• Kas güçsüzlüğü
Ciddi ve uzun süren eksiklikler bazı nörolojik bulguların kalıcı olmasına yol açabilir. Erken tanı önemlidir.
Hangi Gıdalarda Bulunur?
B12 vitamini esas olarak hayvansal kaynaklıdır:
• Kırmızı ve beyaz et, balık ve deniz ürünleri
• Süt ve süt ürünleri (peynir, yoğurt, süt)
• Yumurta
• Karaciğer ve diğer sakatatlar
Bitkisel kaynaklarda doğal olarak bulunmaz; bu nedenle vegan ve vejetaryenler takviye veya B12 ile zenginleştirilmiş gıdalar (ör. B12 eklenmiş kahvaltılık gevrek veya bitkisel sütler) kullanmalıdır.
B12 Vitamini Vücuda Nasıl Alınır?
B12, mide ve bağırsaklarda özgül bir protein (intrinsic factor) sayesinde emilir.
-
Vücutta depolanabilir ancak uzun süreli yetersiz alımlarda depolar tükenebilir
-
Günlük ihtiyaç, dengeli hayvansal gıda tüketimi ile karşılanabilir
-
Emilim sorunları veya kısıtlı beslenme durumunda doktor önerisiyle takviye gerekebilir
Riskli Gruplar
• Yaşlı bireyler
• Uzun süreli vegan veya vejetaryenler
• Emilim sorunları olanlar (ör. mide ve bağırsak hastalıkları)
• Hamileler ve emziren anneler
Bu grupların B12 düzeylerini düzenli kontrol ettirmesi önerilir.
(Not: Bu içerik yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır, tıbbi tanı veya tedavi önerisi içermez.)
Destekleyici Akademik Kaynaklar:
• https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3257642/
• https://nutritionsource.hsph.harvard.edu/vitamin-b12/