Genel

B9 Vitamini(Folat/Folik Asit) Nedir? Ne İşe Yarar, Eksikliği ve Görülen Hastalıklar

B9 Vitamini Nedir?
B9 vitamini, folat veya sentetik formuyla folik asit, suda çözünen bir B vitamini türüdür. DNA ve RNA sentezi, hücre bölünmesi ve kırmızı kan hücresi üretimi için kritik bir vitamindir.

  • Folat: Doğal olarak sebze ve meyvelerde bulunur

  • Folik asit: Takviye veya güçlendirilmiş gıdalarda bulunur

  • İnsan vücudu üretemez, düzenli dış alım gereklidir

B9 Vitamini Eksikliği ve Belirtileri
Eksiklik, DNA sentezini aksattığı için megaloblastik anemiye yol açabilir. Belirtiler:
• Yorgunluk ve halsizlik
• Soluk cilt
• Nefes darlığı
• Dil ve ağızda yaralar
• Sinir sistemi sorunları: huzursuzluk, unutkanlık
• Hamilelikte nöral tüp defekti riski artar

Eksiklik özellikle hamilelik öncesi ve erken gebelikte önemlidir; bebeğin beyin ve omurilik gelişimini etkiler.

Hangi Gıdalarda Bulunur?
B9 vitamini açısından zengin besinler:
• Yeşil yapraklı sebzeler: ıspanak, pazı, kara lahana
• Baklagiller: mercimek, nohut, fasulye
• Sakatatlar: karaciğer
• Tahıllar ve tam buğday ürünleri (folik asitle güçlendirilmiş olanlar)
• Turunçgiller: portakal, mandalina
• Avokado, kivi, kuşkonmaz

Sentetik folik asit takviyeleri ve folik asit ile zenginleştirilmiş gıdalar da yaygın olarak kullanılır.

B9 Vitamini Vücuda Nasıl Alınır?

  • Folik asit ve folat ağız yoluyla alınır

  • Vücutta depolanamaz, düzenli alım gerekir

  • Suda çözünen vitamin olduğu için fazla miktarı idrarla atılır

  • Dengeli beslenme genellikle ihtiyacı karşılar

  • Hamilelik ve emzirme gibi durumlarda takviye gerekebilir, uzman tavsiyesi şarttır

Riskli Gruplar
• Gebelik öncesi ve hamile kadınlar
• Yetersiz ve dengesiz beslenenler
• Emilim problemi olanlar
• Alkol bağımlılığı bulunanlar
• Bazı ilaç kullananlar (ör. metotreksat)

Bu grupların folat alımı düzenli olarak kontrol edilmelidir.

(Not: Bu içerik yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır, tıbbi tanı veya tedavi önerisi içermez.)

Destekleyici Akademik Kaynaklar:
https://ods.od.nih.gov/factsheets/Folate-HealthProfessional/
https://www.nature.com/articles/s41538-025-00396-w

Önceki
B12 Vitamini Eksikliği: Neden Düşer ve Hangi Besinlerde Bulunur?
Sonraki
B7(Biotin) Vitamini Eksikliği: Belirtiler, Eksikliği, Neye İyi Gelir ve Hangi Besinlerde Bulunur